Aporrectodea caliginosa (Savigny, 1826)

Beschrijving

De gewone grauwworm is een soort met sterk variërende kleur en grootte (60 - 85 mm lang). De meeste individuen zijn grijs tot lichtpaars met typische bandering vóór het clitellum. Volwassen individuen bestaan typisch uit 120-150 ringen. Het zadelvormige clitellum strekt zich uit over minstens zes segmenten (27) 28–34 (35). Op de onderkant van het lichaam bevinden zich bobbels op ringen 9-11 en rond het clitellum. Het tubercula pubertatis is richelvormig en te vinden op segmenten 31-33, met dikwijls een dwarsgroef op segment 32. Reproductie is obligaat biparentaal.

Habitat

Gewone grauwwormen maken non-permanente horizontale gangen in de bovenste laag (vooral de bovenste 15 cm) van de minerale bodem. Deze soort komt voor in allerlei verschillende habitats, van bos tot akker, maar haalt met name hoge aantallen in akkers. Alleen afwezig op zeer zure of droge plekken.

Verspreiding

De gewone grauwworm is een zeer algemene soort met een wereldwijde distributie. In België …

Ecologie/Weetjes

Aporrectodea caliginosa is een van de meest abundante soorten in bodems in de gematigde zone. Deze soort heeft haar succes waarschijnlijk onder andere te danken aan haar hoge plasticiteit en aanpassingsvermogen, bijvoorbeeld in respons op landbouwpraktijken zoals ploegen, en haar relatief hoge droogteresistentie (kan minstens 3 weken onder droogtecondities overleven). Omwille van haar abundant voorkomen in landbouwbodems, wordt A. caliginosa ook gebruikt als testorganisme om het effect van verschillende soorten pesticiden te bestuderen.

Synoniemen/taxonomische overwegingen

Bovenstaande informatie geldt met name voor A. caliginosa s.s (syn. turgida).

Aporrectodea caliginosa wordt vaak gezien als een soortscomplex, waarbinnen A. caliginosa s.s. een “morfospecies” is en dat verder bestaat uit A. tuberculata, A. nocturna, en A. trapezoides die fenotypisch van elkaar verschillen.

Bronnen

Krediet A. (2020) De Nederlandse Regenwormen. Jeugdbondsuitgeverij

Bart S., Amossé J., Lowe C. N., Mougin C., Péry A. R. R., Pelosi C. (2018) Aporrectodea caliginosa, a relevant earthworm species for a posteriori pesticide risk assessment: current knowledge and recommendations for culture and experimental design. Ecotox

Sims R. W., Gerard B. M. (1985) Earthworms: keys and notes for the identification and study of the species. Brill and Backhuys, London 171 p